Last Updated on July 18, 2023 by Jyoti Shinde
RBI New Rule 2023
नाशिक – RBI ने बदलले नियम, आता नोटा बदलण्याचे नियम असे असतील दोन हजाराच्या नोटा बदलण्याच्या नियमात RBI ने मोठा बदल केला आहे. यानंतर नव्या नियमांनुसार नोटा बदलल्या जातील.वर्ष २०१६ नंतर देशात पुन्हा एकदा नोटाबंदीची घोषणा करण्यात आली आहे. RBI ने 2000 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद केल्याचे प्रसारमाध्यमांसमोर उघड झाल्यापासून लोकांमध्ये खळबळ उडाली आहे. मात्र, यावेळी ग्राहकांना नोटा जमा करण्यासाठी पुरेसा वेळ देण्यात आला नाही, तसेच कोणतेही बंधन किंवा अटी घालण्यात आल्या नाहीत. आरबीआयच्या या सूटचा लोक पुरेपूर फायदा घेत आहेत.RBI New Rule 2023
2000 च्या नोटांबाबत आरबीआयने जारी केलेल्या अधिसूचनेत हे स्पष्ट केले आहे की ग्राहकांना कोणतेही ओळखपत्र द्यावे लागणार नाही. किंवा कोणताही फॉर्म भरण्याची गरज नाही, होय फक्त ही अट जोडली आहे. एखादी व्यक्ती एकावेळी फक्त 10 नोटा जमा किंवा बदलू शकते म्हणजेच 20 हजार रुपयांपर्यंत. आरबीआयच्या या सूटचा फायदाही लोक घेत आहेत. या नियमाचे उल्लंघन केल्याप्रकरणी न्यायालयामध्ये आता खटलाही दाखल करण्यात आलेला आहे.RBI New Rule 2023
कायदेतज्ज्ञ आणि सर्वोच्च न्यायालयात सायबर प्रकरणांचे वकील विराग गुप्ता म्हणतात की यावेळी काही लोक आरबीआयच्या हलगर्जीपणाचा अवाजवी फायदा घेत आहेत. यावेळी ठेवी किंवा बदलांची कोणतीही नोंद ठेवली जात नाही आणि जमा करावयाच्या रकमेबाबत कोणतीही चौकशी किंवा धनादेश केले जात नाहीत, त्यामुळे काही लोकांनी त्यांच्या पैशांचा गैरवापर केला असण्याची दाट शक्यता आहे.
त्याऐवजी बँक खाते किंवा कायदेशीर निविदा बदलणे. आरबीआयच्या या निर्णयांबाबत न्यायालयात जनहित याचिकाही दाखल करण्यात आल्याचे विराग गुप्ता यांचे म्हणणे आहे. नियमांच्या हलगर्जीपणाचा फायदा घेत, बेकायदेशीरपणे कमावलेले पैसे स्कॅनिंगशिवाय बँक खात्यात जमा केले जात असल्याचेही सांगितले जाते.RBI New Rule 2023
2016 मध्ये जेव्हा नोटाबंदी लागू करण्यात आली होती, तेव्हा अनेक नियम लागू करण्यात आले होते, ज्यामध्ये नोटा जमा करणाऱ्या किंवा बदलणाऱ्या व्यक्तीने त्याच्या/तिच्या ओळखीच्या पुराव्यासह दिलेल्या रकमेचा स्रोत उघड करणे आवश्यक होते. सध्या अशी कोणतीही तरतूद केलेली नाही, वरवर पाहता लोक एका दिवसात 10-10 बँकांमध्ये जाऊन 2000 च्या नोटा जमा करू शकतात. या ग्राहकांच्या नोंदी ठेवण्याचे कोणतेही आदेश आरबीआयकडून नसल्याने बँका कोणतीही चौकशी व तपास न करता पैसे जमा करत आहेत.
बँकिंग तज्ञ आणि व्हॉईस ऑफ बँकिंगच्या संस्थापक अश्विनी राणा म्हणतात की, यावेळी लोक त्यांच्या बेकायदेशीरपणे कमावलेल्या पैशाला कायदेशीर करण्यासाठी आरबीआयच्या हलगर्जीपणाचा फायदा घेत आहेत. लोक या प्रणालीद्वारे बेकायदेशीरपणे कमावलेले पैसे त्यांच्या खात्यात जमा करून किंवा इतर चलनात रूपांतरित करून पांढरा पैसा कमवत आहेत, यापुढे बँक आयडी किंवा पुरावे मागत नाहीत.
यावेळी आरबीआयने नोटा बदलण्यासाठी किंवा जमा करण्यासाठी कठोर नियम केलेले नाहीत, त्यामुळे लोक याचा फायदा घेऊन इतरांच्या माध्यमातून पैसे जमा करू शकतात. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, एखाद्या व्यक्तीने आपली 2000 ची नोट दुसऱ्या व्यक्तीला देऊन बँकेत पाठवली तरी त्याला दुसरी नोट सहज मिळू शकते. त्यामुळे त्याचे पैसे पांढर्‍या पैशात रूपांतरित होतील. २३ मेपासून हे रॅकेट सुरू झाले असून काही रुपयांच्या लालसेपोटी इतर लोक अशा काळा पैसा साठवणाऱ्यांचे पैसे घेऊन ते बँकेत जमा करतात किंवा त्याचे अन्य चलनात रूपांतर करत आहेत.RBI New Rule 2023
विराग गुप्ता आणि अश्विनी राणा या दोघांनीही मान्य केले की यावेळी कडक नियम नसल्यामुळे आणि लवचिक दृष्टीकोन अवलंबल्यामुळे 2000 रुपयांच्या रूपात काळा पैसा देखील सिस्टममध्ये येत आहे. तथापि, आरबीआय सध्या चलन प्रणालीतून बाहेर काढण्याचे लक्ष्य ठेवत आहे. कदाचित त्यामुळेच कठोर नियम बनवण्याऐवजी लोकांना सहज पैसे जमा करण्याचे स्वातंत्र्य दिले आहे.
हेही वाचा: Kanda Chal Yojna : शेतकऱ्यांसाठी खुशखबर,कांदा चाळ योजनेसाठी त्वरित ऑनलाइन अर्ज करा.